Arrr, luister goed, want er is muiterij op het digitale dek! De rechter in Amsterdam heeft Meta, het moederbedrijf van Facebook en Instagram, flink de oren gewassen. Bits of Freedom, een stel digitale vrijbuiters, sleepte Meta voor het gerecht omdat die hun apps standaard volpropten met algoritmische rommel. De rechter vond dat niet pluis en eiste dat gebruikers in Nederland voortaan een eerlijke, chronologische tijdlijn kunnen kiezen – en die ook als standaard kunnen instellen. Geen verborgen knopjes meer, maar gewoon recht voor z’n raap!
Meta krijgt twee weken om de boel aan te passen, anders moeten ze per dag een ton aan dwangsommen aftikken, tot wel vijf miljoen euro. Evelyn Austin van Bits of Freedom juichte alsof ze net een schatkist had gevonden: eindelijk een stok tussen de spaken van Meta’s macht.
De uitspraak is niet zomaar wat gebrabbel in een fles. Het is een van de eerste grote vonnissen over de Digital Services Act, een Europese wet die techreuzen als Meta, Reddit en YouTube dwingt om gebruikers zelf te laten kiezen hoe hun nieuws en filmpjes worden geserveerd. Nu verstoppen die platforms de optie voor een gewone tijdlijn vaak diep in het ruim, en als je de app opnieuw opstart, ben je je voorkeur weer kwijt. Daar steekt de rechter nu een zwaard tussen.
Niet alleen Meta moet zich zorgen maken. Ook Reddit, waar je standaard weer uitkomt bij de ‘beste’ posts, en YouTube, dat je steeds richting hun algoritme duwt, kunnen hun borst natmaken. De rechter zegt: gebruikers moeten altijd makkelijk kunnen kiezen voor een tijdlijn zonder dat algoritmegedoe, en die keuze moet blijven staan, ook als je de app afsluit.
Of alle platforms nu hun koers moeten wijzigen, is nog niet zeker – Meta gaat in hoger beroep en andere piraten zullen hun eigen strijd voeren. Maar één ding is duidelijk: de tijd van stiekem sturen en verstopte keuzes is voorbij. De digitale zee wordt weer een stukje eerlijker, arrr!